Andrzej Rzepliński

---

Życiorys

Andrzej Rzepliński, urodzony w Ciechanowie jako syn Heleny i Klemensa, spędził swoje dzieciństwo w pobliskim Przążewie, gdzie jego rodzina prowadziła gospodarstwo rolne. W 1971 roku ukończył studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, co otworzyło przed nim drzwi do kariery w prawie. W latach 1971–1972 odbył aplikację w prokuraturze powiatowej w Garwolinie, a następnie, w latach 1972–1975, realizował studia doktoranckie w zakresie kryminologii na Instytucie Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk. W 1978 roku uzyskał stopień doktora z zakresu kryminologii, a w 1990 roku stopień doktora habilitowanego, którego temat dotyczył sądownictwa w Polsce Ludowej.

Po zakończeniu studiów zawodowo związany był z Instytutem Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji UW, gdzie rozpoczął pracę jako asystent w 1975 roku. Stopniowo awansował, w 1978 roku zostając adiunktem, a w 1992 roku profesorem. W jego karierze naukowej nie zabrakło również funkcji kierowniczej, gdyż objął Katedrę Kryminologii i Polityki Kryminalnej. Ponadto pełnił rolę dziekana Wydziału Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji UW w latach 2002–2005. Rzepliński jest autorem wielu publikacji naukowych, które mają znaczenie w obszarze kryminologii i prawa.

W 1969 roku przystąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, gdzie pełnił różne funkcje, w tym II i I sekretarza w Instytucie Profilaktyki Społecznej i Resocjalizacji UW. Jego związki z partią zakończyły się w grudniu 1981, kiedy to złożył rezygnację, która nie została formalnie przyjęta, a przedstawiciele partii podjęli decyzję o jego wydaleniu z uwagi na działanie w NSZZ „Solidarność”. W latach 80. pozostawał aktywnym członkiem „Solidarności” i brał udział w pracach Centrum Obywatelskich Inicjatyw Ustawodawczych.

W 1990 roku Rzepliński zaangażował się w działalność Komitetu Helsińskiego w Polsce, gdzie objął stanowisko sekretarza zarządu Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka oraz był członkiem rady programowej Programu Spraw Precedensowych. Zyskał również doświadczenie jako ekspert współpracujący z ONZ, Radą Europy i OBWE, z naciskiem na kryminologię, prawo karne oraz prawa człowieka. Współpracował w pracach nad ustawą o Instytucie Pamięci Narodowej, a później doradzał prezesowi IPN, Leonowi Kieresowi, oraz koordynatorowi ds. służb specjalnych Januszowi Pałubickiemu.

W 1998 roku był kandydatem na stanowisko generalnego inspektora ochrony danych osobowych, jednak nie udało mu się zdobyć poparcia Sejmu, a udział w różnych organach doradczych, takich jak Rada Programowa Centrum Monitoringu Wolności Prasy, potwierdził jego aktywność społeczną. W 2005 roku z rekomendacji Platformy Obywatelskiej kandydował na Rzecznika Praw Obywatelskich, ale jego propozycja nie uzyskała aprobaty Senatu. W 2006 roku, podobnie jak w przypadku wyborów na sędziego Trybunału Konstytucyjnego, również nie znalazł poparcia.

Jednak w 2007 roku Sejm VI kadencji wybrał go na sędziego Trybunału Konstytucyjnego, a z dniem 3 grudnia 2010 roku objął funkcję prezesa TK, pozostając na tym stanowisku do grudnia 2016 roku. W 2018 roku, z inicjatywy Prószyński Media, ukazał się wywiad rzeka z Andrzejem Rzeplińskim przeprowadzony przez Jana Osieckiego, zatytułowany „Sędzia gorszego sortu”. W wywiadzie tym dawna postać prezesa TK podzieliła się swoimi refleksjami na temat kariery prawniczej oraz wyzwań związanych z kryzysem Trybunału Konstytucyjnego w Polsce.

W tym samym roku Rzepliński został członkiem Komitetu Obywatelskiego powołanego przez Lecha Wałęsę, którego celem było monitorowanie prawidłowego przebiegu wyborów w Polsce w latach 2018–2020.

Życie prywatne

W 1971 roku Andrzej Rzepliński sformalizował swój związek, decydując się na małżeństwo z prawniczką Ireną Rzeplińską. Para cieszy się życiem rodzinnym, mają dwie córki, które są dla nich źródłem dumy i radości.

Odznaczenia i wyróżnienia

Andrzej Rzepliński, znany z aktywności w dziedzinie prawa i sprawiedliwości, otrzymał wiele prestiżowych odznaczeń oraz wyróżnień w swoim życiu zawodowym. Wśród nich znajdują się:

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, który przyznano mu w 1997 roku,
• Złota Odznaka „Za zasługi dla więziennictwa”, którą uhonorowano go w 2024 roku,
• Krzyż Komandorski Orderu Wielkiego Księcia Giedymina z Litwy, przyznany w 2013 roku,
• Medal Pro Ecclesia et Pontifice, nadany w 2015 roku przez papieża Franciszka za zasługi dla Kościoła rzymskokatolickiego oraz za promowanie systemu prawnego w Polsce; Rzepliński został również zauważony za zgodność poglądów na karę śmierci z nauczaniem Jana Pawła II, mimo że jego wybór przyjęcia medalu spotkał się z krytyką ze strony niektórych środowisk,
• Tytuł honorowego obywatela Ciechanowa, nadany mu w 2014 roku,
• Nagroda Kisiela, przyznana w 2015 roku, za obronę demokratycznego państwa prawa,
• Doktorat honoris causa Uniwersytetu w Osnabrück, który otrzymał w 2016 roku,
• Medal Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, również przyznany w 2016 roku.

---

Oceń: Andrzej Rzepliński

---