Róża Robota była niezwykłą postacią, która wniosła znaczący wkład w ruch oporu w obozie Auschwitz-Birkenau. Urodziła się w 1921 roku w Ciechanowie, a jej życie zakończyło się tragicznie 6 stycznia 1945 roku w tym samym obozie.
Była jedną z czterech kobiet, które zostały stracone przez powieszenie w KL Auschwitz. Jej odwaga i determinacja w trakcie buntu Sonderkommando, który miał miejsce 7 października 1944 roku, są do dzisiaj przypominane jako przykład niezwykłego heroizmu i walki o godność ludzką w obliczu niewyobrażalnego cierpienia.
Biografia
Urodzona w rodzinie zasymilowanych Żydów, Róża Robota była aktywna w Ha-Szomer Ha-Cair. Po wybuchu II wojny światowej, zdecydowała się angażować w działalność konspiracyjną. Została aresztowana w 1942 roku i trafiła w transporcie Żydów do obozu koncentracyjnego w Auschwitz-Birkenau. Podczas selekcji została skierowana do sortowni odzieży po zamordowanych więźniach w krematorium III, gdzie miała szczęście zostać odnaleziona przez współwięźniów z jej rodzinnego miasta, działających w ruchu oporu.
Po przeniesieniu do pracy w Monowicach, zajęła się przemycaniem prochu potrzebnego do zorganizowania buntu, mającego na celu wysadzenie krematorium przez Sonderkommando. Była to niezwykle odważna akcja – wtajemniczone w plan siostry więźniarki wynosiły proch w małych woreczkach, które ukrywały w wewnętrznych częściach sukienek, w węzłach chustek noszonych na głowie, a także pod paznokciami i na dłoniach. W grupie osób zaangażowanych w ten ryzykowny plan znalazły się takie postacie jak Ala Gertner, Regina Safirsztajn, Róża Grunapfel Meth, Hadassa Złotnicka, Marta Bindiger, Genia Fischer, Inge Frank oraz Chana Wajcblum, Estera (Estusia) Wajcblum i inne więźniarki.
Bunt w Sonderkommando w Krematorium IV rozpoczął się w dniu 7 października 1944 roku, kiedy to udało się wysadzić budynek krematorium, co spowodowało jego częściowe zniszczenie. Niestety, sama akcja nie zakończyła się powodzeniem – niektórzy esesmani zginęli, a w wyniku pościgu wielu więźniów zostało ujętych. Grupa, która planowała ten bunt, została zadenuncjowana, a wśród zdradzonych znalazły się Róża Robota, Ala Gertner, Regina Safirsztajn oraz Estusia Wajcblum.
Po aresztowaniu, skonfiskowano je do bunkra karnego w centralnej części obozu, gdzie przez miesiąc były torturowane, jednak ani jedna z nich nie wydała swoich towarzyszek. W dniu 6 stycznia 1945 roku, Róża i jej towarzyszki zostały publicznie powieszone, co okazało się ostatnią egzekucją na terenie obozu.
Róża Robota zostawiła po sobie dziedzictwo, które do dziś jest pielęgnowane. Upamiętnia ją „Rosa Robota Gate” w Montefiore Randwick w Sydney (Australia) – nazwa ta została nadana z inicjatywy Sama Pitzera, którego siostra miała okazję poznać Różę podczas jej uwięzienia w Auschwitz.
Przypisy
- IsakI. Arbus IsakI., Roza Robota, a Heroine of the Auschwitz Uprising [online], Jewish Currents, 06.10.2015 r. [dostęp 13.07.2020 r.]
- Witold i Róża [online], www.tygodnikpowszechny.pl, 20.01.2010 r. [dostęp 13.07.2020 r.]
- Yad Vashem – Robota, Rosa.
Pozostali ludzie w kategorii "Inne":
Janusz Zalewski (informatyk) | Jadwiga Zienkiewiczówna | Bibiana MossakowskaOceń: Róża Robota