Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie

---

Historia

W 1973 roku, w wyniku decyzji Powiatowej Rady Narodowej w Ciechanowie, powstało Muzeum Zamku w Ciechanowie. Zaledwie trzy lata później, bo w 1976 roku, instytucja ta przekształciła się w Muzeum Historyczne, które jednak nie dysponowało stałą siedzibą w pełnym tego słowa znaczeniu. Po utworzeniu województwa ciechanowskiego, władze przyznały status muzeum okręgowego Muzeum Romantyzmu w Opinogórze, które, niestety, z powodu braku odpowiednich zasobów kadrowych oraz lokalowych, nie mogło w pełni wywiązać się ze swojej roli.

W 1979 roku, w obliczu trudności, jakie napotykało muzeum w Opinogórze, władze województwa nadały rangę muzeum okręgowego także instytucji w Ciechanowie, gdzie dyrektorem został dr Aleksander Kociszewski. Muzeum rozpoczęło działalność w lokalu przy Zespole Szkół Zawodowych na ul. Narutowicza w Ciechanowie, gdzie do zespołu przeniesiono działy archeologii oraz etnografii, a także stworzono dział przyrodniczo-mineralogiczny.

W latach 80. XX wieku pracownicy placówki angażowali się w badania archeologiczne w Siemiątkowie Koziebrodzkim, gromadząc cenne artefakty związane z kulturą wiejską północnego Mazowsza oraz przedmioty związane z rzemiosłem artystycznym i malarstwem. W muzeum, mimo problemów z przestrzenią, starano się także poszerzać księgozbiór oraz kolekcję dokumentów i zdjęć dotyczących historii Ciechanowa i okolic.

W stałej ekspozycji ciechanowskiego zamku zaprezentowana była kolekcja broni białej i palnej z okresu XIV–XVIII wieku. W 1984 roku na stanowisko dyrektora został powołany Edward Lewandowski, a od 1991 roku zaczęto organizować niewielkie wystawy stałe poza murami zamku. W 1992 roku kierownictwo objęła Hanna Długoszewska-Nadratowska, związana z działem sztuki.

W 1994 roku muzeum w Ciechanowie przejęło kompleks muzealny w Gołotczyźnie, gdzie przeprowadzono gruntowny remont. Muzeum w Ciechanowie uzyskało newralgiczny budynek przy ul. Warszawskiej 61 a, stąd też organizowano obozy etnograficzne oraz prowadzone badania nad drobną szlachtą pobożańską i w regionie Ciechanowa, Przasnysza, Ostrołęki i Czernic Borowych. W 1998 roku instytucja zmieniła nazwę na Muzeum Szlachty Mazowieckiej, a w Gołotczyźnie otwarto ekspozycję wnętrz oraz galerię malarstwa.

W latach 90. muzeum angażowało się w wydawanie publikacji o charakterze muzealnym i historycznym, nieustannie gromadząc artefakty na własne wystawy. W okresie 2007–2013 zrealizowano rewitalizację ciechanowskiego zamku z pomocą funduszy europejskich. W 2014 roku do parku w Gołotczyźnie przeniesiono dworek rodziny Rzeczkowskich, który został przystosowany do organizacji ekspozycji multimedialnej poświęconej drobnej szlachcie.

Od początku 2022 roku dyrektorem muzeum jest, wyłoniony w drodze konkursu, historyk Robert Kołakowski. Muzeum jest instytucją samorządową, podlegającą Samorządowi Województwa Mazowieckiego. Siedziba dyrekcji znajduje się w Ciechanowie przy ul. Warszawskiej 61 a, gdzie umiejscowiona jest stała ekspozycja, a także Zamek Książąt Mazowieckich przy ul. Zamkowej 1. Muzeum działa w kilku obszarach, w tym w dziedzinie archeologii, etnografii, historii, sztuki oraz w zakresie edukacji.

Aby zwiększyć dostępność, w 2022 roku muzeum wprowadziło możliwość zwiedzania zamku w formie wirtualnego spaceru.

Wystawy stałe

W różnych lokalizacjach muzeum można odkryć cenne wystawy stałe, które przybliżają historię i kulturę regionu. Obecnie, w Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie, zlokalizowanym przy ulicy Warszawskiej 61 a, można zobaczyć następujące ekspozycje:

• „Rzemiosło wsi mazowieckiej w miniaturze z darów Kazimierza Bobińskiego”,
• „Utracony świat – ślady rodzin żydowskich w Ciechanowie do roku 1942”,
• „Rzeźba ludowa z kolekcji Heleny i Mariana Przedpełskich” – Zamek Książąt Mazowieckich,
• „Fakty i mity ciechanowskiego zamku”,
• „Księstwo Mazowieckie 1200–1526: intrygi, trucizny i smok czyli 300 lat niezależnego Mazowsza” – Muzeum Pozytywizmu, Gołotczyzna, ul. Aleksandra Świętochowskiego 16,
• „Ekspozycja biograficzna Aleksandra Świętochowskiego” (Willa „Krzewnia”),
• „Szlachta Mazowiecka w malarstwie i wnętrzach, Malarstwo Adama Feliksa Ciemniewskiego (1866-1915)” (Dworek Aleksandry Bąkowskiej),
• „Aleksandra z Sędzimirów Bąkowska (1851–1928) i szkoły w Gołotczyźnie”,
• „Malarstwo i rzeźba Józefa Piwowara (1904–1987)”,
• „Dworek drobnoszlachecki”,
• „Maszyny rolnicze i dawny sprzęt gospodarstwa domowego”,
• „Park z pomnikami przyrody”.

Te różnorodne wystawy pozwalają na zapoznanie się z bogatym dziedzictwem Mazowsza oraz jego mieszkańców, a także na zgłębienie tematów związanych z rzemiosłem, sztuką oraz historią regionu.

---

Oceń: Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie

---