Waldemar Wołk-Karaczewski, urodzony 8 października 1954 roku w Ciechanowie, to wybitny polski tancerz baletowy, a także uznany choreograf oraz pedagog tańca. Swoją profesjonalną edukację rozpoczął w Państwowej Szkole Baletowej w Warszawie, gdzie kończył naukę w 1973 roku.
Jako artysta, Wołk-Karaczewski zyskał miano pierwszego solisty w balecie Teatru Wielkiego w Warszawie, gdzie występował w latach 1977–1979 oraz 1980–1981. Przez swoją karierę taneczną, stawał się jedną z czołowych osobowości na arenie międzynarodowej, a jego talent zaprowadził go także do współpracy z zespołem Le Ballet du XXe Siècle (Balet XX Wieku) Maurice’a Béjarta w Brukseli w sezonie 1979/80.
Wołk-Karaczewski kontynuował swoją karierę w renomowanych zespołach baletowych, takich jak Balet Deutsche Oper w Berlinie Zachodnim (1981–1983) oraz Balet Bayerische Staatsoper w Monachium, gdzie występował od 1983 do 1989 roku.
Kariera artystyczna
W Warszawie
W latach 1964–1973 Waldemar Wołk-Karaczewski był uczniem Warszawskiej Szkoły Baletowej, gdzie podjął intensywne i staranne przygotowania do swojej przyszłej kariery tanecznej. Już w 1971 roku miał okazję zadebiutować na prestiżowej scenie Teatru Wielkiego, doskonaląc swoje umiejętności w duecie podczas przedstawienia „Don Kichot”. Wykształcenie odebrał pod okiem znakomitej Raissy Kuzniecowej, co pomogło mu później w rozpoczęciu kariery w Państwowym Zespole Pieśni i Tańca „Mazowsze”. W 1975 roku został solistą baletu tego teatru, a jeszcze w tym samym roku zadebiutował w głównej roli w premierze „Sylfid” Michaiła Fokina. Po dwóch latach, w 1977 roku, uzyskał status pierwszego solisty.
W 1978 roku jego talent błysnął podczas II Światowego Konkursu Baletowego w Tokio, gdzie zdobył VIII nagrodę. Choć statystyka nie wydaje się być rewelacyjna, to zyskał serca japońskiej publiczności. Olga Maynard w nowojorskim „Dance Magazine” z znawstwem opisała jego występ, pisząc: „Największą atrakcją solistyczną konkursu w Tokio był 23-letni Waldemar Wołk-Karaczewski, wysoki, jasnowłosy i niespotykanie przystojny…” Publiczność była zachwycona jego charyzmą, co głównie uwydatnił jego występ w „Korsarzu”. Podczas tej wyjątkowej okazji zyskał aplauz i entuzjazm miłośników tańca, a także ogólne uznanie jako jeden z najbardziej utalentowanych tancerzy swojego pokolenia. Jego sukcesy zaowocowały również współpracą z amerykańską baleriną Jeanette Vondersaar z Het Nationale Ballet w telewizyjnym filmie „Maria-Luiza”, w choreografii legendy tańca, Stefana Wenty.
Za granicą
W 1979 roku Wołk-Karaczewski udał się do Paryża, aby obejrzeć przedstawienia Baletu XX Wieku. To właśnie wtedy spotkał się z legendarnym Maurice’em Béjartem, który zaproponował mu dołączenie do swojego zespołu w Brukseli. W poszukiwaniu większych możliwości artystycznych, Wołk-Karaczewski poprosił o roczny urlop w Teatrze Wielkim i szybko stał się jednym z najbardziej obiecujących młodych solistów w Balecie XX Wieku. Péca to niesamowita okazja, odkrył swoje umiejętności na scenach Brukseli i w innych europejskich metropoliach, takich jak Wiedeń, Palermo, Monte Carlo, San Francisco, Paryż, Mediolan, Londyn i Madryt. Mimo międzynarodowego uznania, wrócił do Warszawy, licząc na nowe propozycje, lecz były one oszałamiająco skromne.
W styczniu 1981 roku zdecydował się na kolejny krok w swojej karierze, przenosząc się do Berlina Zachodniego, gdzie zyskał tytuł czołowego solisty w Deutsche Oper. Dwa lata później przeszedł do Bayerische Staatsoper w Monachium, gdzie mógł w pełni zaprezentować swoje umiejętności, tańcząc główne partie w klasycznym repertuarze oraz w dziełach znakomitych choreografów XX wieku. Posiadał wspaniałe umiejętności współpracy z wieloma prominetnymi baletnicami, w tym z legendarną Evą Evdokimovą. Jego taneczna kariera obejmowała również współpracę z Anną Białecką, Ewą Głowacką oraz Barbarą Rajską, a później z Shonach Mirk, Galiną Panovą, Jeanet Popeleski i wieloma innymi znakomitymi tancerkami. Warto dodać, że parokrotnie przybywał do kraju, występując z Teatrem Wielkim w „Giselle” oraz „Córce źle strzeżonej”, a w 1987 roku uczestniczył w tourne po USA. Był ponadto jednym z głównych fundatorów warszawskiego zespołu baletowego, który dopełnił hasło swoich gościnnych występów z inscenizacją „Jeziora łabędziego” w miastach takich jak Bruksela, Amsterdam, Lille i Luksemburg. W 1988 r. zaprosił do Warszawy swoją znakomitą partnerkę Evę Evdokimovą na występ w „Giselle”, co miało miejsce 10 czerwca w Teatrze Wielkim. W latach 1988-1990 współpracował z rzymskim zespołem Astra Roma Ballet, gdzie pełnił rolę nie tylko partnera scenicznego Diany Ferrary, ale również choreografa, podróżując z zespołem po Włoszech oraz innych zakątkach Europy, Afryki i Azji.
Lata późniejsze
Ostatnie lata życia artysty stały się czasem intensywnych zmian i nowych wyzwań. Karierę tancerza zakończył definitywnie w 1990 roku, co otworzyło przed nim zupełnie nowe możliwości. Po tym okresie postanowił podjąć się nauki nowego zawodu, stając się operatorem filmowym w Monachium.
W tym czasie sporadycznie podejmował się też pracy jako choreograf, współpracując z renomowanymi instytucjami, takimi jak Polski Teatr Tańca oraz Teatr Wielki w Poznaniu. Jego talent pozwolił mu na współtworzenie wielu reportaży filmowych, które były emitowane w bawarskich oraz innych niemieckich stacjach telewizyjnych.
Jednak w 2004 roku zdecydował się na kolejny krok w swoim życiu – zrezygnował z pracy jako operator filmowy i powrócił do rodzinnych stron. Osiedlił się na stałe w Legnicy, gdzie z zaangażowaniem prowadził Studio Baletowe w Legnickim Centrum Kultury, przyczyniając się do rozwoju kulturalnego regionu.
W 2019 roku, z okazji jego powiązań z rodziną z regionu, Towarzystwo Miłośników Ziemi Ciechanowskiej postanowiło wydać album monograficzny poświęcony jego działalności, zatytułowany Waldemar Wołk-Karaczewski nasz danseur noble, który opracował Paweł Chynowski.
Najważniejsze role
W przedstawieniu ról, które odegrał Waldemar Wołk-Karaczewski, można zauważyć zarówno dużą różnorodność, jak i głębokie zaangażowanie artystyczne. Wszystkie poniższe osiągnięcia ilustrują jego talent i wszechstronność w balecie.
Teatr Wielki w Warszawie
- Poeta – w Sylfidy, choreografia Michaił Fokin / Raissa Kuzniecowa,
- Florestan – w Karnawał, choreografia Witold Gruca,
- Stanisław – w Stanisław i Anna Oświęcimowie, choreografia Witold Gruca,
- Książę Albert – w Giselle, choreografia trad. / Anatolij Gridin i Irina Michajliczenko,
- Szczepan – w Wesele w Ojcowie, choreografia Witold Gruca,
- Solista 1. – w Symfonia g-moll Mozarta, choreografia Henryk Konwiński,
- Młodzieniec 1. – w Wariacje, choreografia Henryk Konwiński,
- Hipolit – w Fedra, choreografia Serge Lifar,
- Mazurka – w Suite en blanc, choreografia Serge Lifar,
- Faun – w Popołudnie fauna, choreografia Serge Lifar,
- Książę Zwiezdicz – w Maskarada, choreografia Witold Gruca i Zofia Rudnicka,
- Zeman – w Szeherezada, choreografia Raissa Kuzniecowa,
- Książę Zygfryd – w Jezioro łabędzie, choreografia trad. / Boris Chaliułow.
Balet XX Wieku w Brukseli
- Kantata 106 – w Actus tragicus, choreografia Maurice Béjart,
- Pas de trois – w Ce que la mort me dit, choreografia Maurice Béjart,
- Kreacja zbiorowa – w Les Illuminations, choreografia Maurice Béjart,
- Wódz – w Le Sacre du printemps (Święto wiosny), choreografia Maurice Béjart,
- Partyzant – w L’Oiseau de feu (Ognisty ptak), choreografia Maurice Béjart,
- Le Danseur étoile – w Gaité Parisienne (Życie paryskie), choreografia Maurice Béjart,
- Główne solo i inne partie – w Lieb und Leid und Welt und Traum (Miłość i ból i świat i marzenie), choreografia John Neumeier,
- Kreacja zbiorowa – w Petrouchka (Pietruszka), choreografia Maurice Béjart,
- Grupa solistów – w Bolero, choreografia Maurice Béjart.
Deutsche Oper w Berlinie Zachodnim
- Solista – w Opus 5, choreografia Maurice Béjart,
- Kawaler – w La Valse, choreografia George Balanchine,
- Dafnis – w Dafnis und Chloe (Dafnis i Chloe), choreografia Hans van Manen,
- Książę Albrecht – w Giselle, choreografia trad. / Antony Tudor,
- Apollo – w Apollon Musagète (Apollo i muzy), choreografia George Balanchine,
- Colas – w La Fille mal gardée (Córka źle strzeżona), choreografia José Parés,
- Książę Zygfryd – w Schwanensee (Jezioro łabędzie), choreografia trad. / Kenneth MacMillan,
- Franz – w Coppélia, choreografia José Parés,
- Duet – w Concetro, choreografia Kenneth MacMillan,
- Melancholik – w Die vier Temperamente (Cztery temperamenty), choreografia George Balanchine,
- Narzeczony – w Fräulein Julie (Panna Julia), choreografia Birgit Cullberg,
- Poeta – w Les Sylphides (Sylfidy), choreografia Michaił Fokin,
- Solista – w 3 und 16, choreografia Helmut Baumann,
- Duet – w Symphonie in C (Symfonia C-dur Bizeta), choreografia George Balanchine,
- Solista – w Adagio Hammerklavier, choreografia Hans van Manen,
- Gurn – w La Sylphide (Sylfida), choreografia August Bournonville / Peter Schaufuss,
- Książę – w Der Nussknacker (Dziadek do orzechów), choreografia trad. / Rudolf Nuriejew,
- Wariacja 6. – w Percussion for Six Men, choreografia Hans van Manen,
- Chorąży – w Der grüne Tisch (Zielony stół), choreografia Kurt Jooss,
- Pas de trois – w Agon, choreografia George Balanchine,
- Solista – w Trois Gnossiennes, choreografia Hans van Manen.
Bayerische Staatsoper w Monachium
- Książę Albrecht – w Giselle, choreografia trad. / Peter Wright,
- Mercutio – w Romeo und Julia (Romeo i Julia), choreografia John Cranko,
- Colas – w La Fille mal gardée (Córka źle strzeżona), choreografia Frederick Ashton,
- Główny solista – w Silent Promises, choreografia Norbert Vesak,
- Parys – w Das Urteil des Paris (Sąd Parysa), choreografia Terry Gilbert,
- Poeta – w Les Sylphides (Sylfidy), choreografia Michaił Fokin,
- Solista – w Alborada, choreografia Roy Barra,
- Szach – w Le Papillon (Motyl), choreografia Ronald Hynd,
- Główny solista – w Divertimento nr 15, choreografia George Balanchine,
- Książę Zygfryd – w Schwanensee (Jezioro łabędzie), choreografia trad. / Peter Wright,
- Główny solista „Wiosny” – w Die Jahreszeiten (Pory roku), choreografia Ronald Hynd,
- Główny solista – w Fanfare für Tänzer (Fanfary dla tancerzy), choreografia Ronald Hynd,
- Romeo – w Romeo und Julia (Romeo i Julia), choreografia John Cranko,
- Stoptime Rag i Bethena Waltz – w Elite Syncopations, choreografia Kenneth MacMillan,
- Młody Aschenbach – w Der Tod in Venedig (Śmierć w Wenecji), choreografia Norbert Vesak,
- Palemon – w Undinie (Ondyna), choreografia Tom Schilling,
- Książę Florimund (Désiré) – w Dornröschen (Śpiąca królewna), choreografia trad. / Peter Wright,
- Apollo – w Apollon Musagète (Apollo i muzy), choreografia George Balanchine,
- Putyfar – w Josephs Legende (Legenda o Józefie), choreografia John Neumeier,
- Oniegin – w Onegin (Oniegin), choreografia John Cranko,
- Solista – w Begegnung in drei Farben (Spotkanie w trzech kolorach), choreografia John Cranko.
Prace choreograficzne
W dorobku choreograficznym Waldemara Wołk-Karaczewskiego znajdują się liczne znaczące prace, które przyczyniły się do rozwoju polskiego tańca. Oto kilka wybranych realizacji, które najlepiej obrazują jego artystyczną drogę:
- 1989: Dafnis (w spektaklu Nasz Niżyński), muzyka Maurice Ravel, Teatr Wielki w Warszawie, a później także Astra Roma Ballet, 1990,
- 1990: Msza koronacyjna, muzyka Wolfgang Amadeus Mozart, Polski Teatr Tańca – Balet Poznański,
- 1990: Compte a rebour, muzyka Georges Delerue, Astra Roma Ballet,
- 1991: Muzy Chopina, muzyka Fryderyk Chopin, Teatr Wielki w Warszawie,
- 2005: Hrabia Monte Christo, muzyka Stanisław Moniuszko, Teatr Wielki w Poznaniu.
Przypisy
- NIEZAPOMNIANY DANSEUR NOBLE W ALBUMIE [online], teatrwielki.pl [dostęp 29.07.2019 r.] (pol.).
- Irena Turska, Przewodnik baletowy, Wydanie IV uzupełnione i poprawione, Polskie Wydawnictwo Muzyczne SA, Kraków 2011 r., s. 257-262, ISBN 978-83-224-0926-8
- MarkM. Pralsky MarkM., FONDATION MAURICE BEJART [online], maurice-bejart.ch [dostęp 27.07.2017 r.] (ang.).
- Wołk-Karaczewski Waldemar, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 25.07.2017 r.]
- a b c d e Obiekty – Archiwum Teatr Wielki [online], archiwum.teatrwielki.pl [dostęp 25.07.2017 r.] (pol.).
- Jeanette Vondersaar [online], Teatr Wielki Opera Narodowa [dostęp 25.07.2017 r.] (pol.).
- Personne / Groupe [online], carmen.demunt.be [dostęp 25.07.2017 r.]
- TanzInfo-Berlin [online], dahms-projekt.de [dostęp 25.07.2017 r.]
- Muzy Chopina, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia) [dostęp 25.07.2017 r.]
- Hrabia Monte Christo, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (przedstawienia) [dostęp 25.07.2017 r.]
- Paweł Chynowski, Waldemar Wołk-Karaczewski [w:] Muzy Chopina (program przedstawienia), Teatr Wielki w Warszawie 1991 r., s 6-9
- Paweł Chynowski, Giselle assoluta [w:] „Życie Warszawie”, 1988 r. nr 138
- „Dance Magazine”, New York, 1978 r. nr 7
- l, Gwiazda światowego tańca uczy w Legnicy, „Portal LCA.pl – Legnica – najcieplejsze miasto w Polsce” [dostęp 25.07.2017 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Kasia Struss | Stanisław Milewski | Tadeusz Trojanowski (kompozytor) | Doda (piosenkarka) | Michał Bandurski | Teresa Tyszkiewicz (1953–2020) | Arkadiusz Gołębiewski | Ewa Karaśkiewicz | Janusz Kaleja | Marcin Rogacewicz | Grzegorz Roszko | Radosław Ochnio | Witold Sieciński | Alicja Szemplińska | Sławomir Zdun | Ignacy Gogolewski | Tadeusz Jastrzębowski | Ania Ahlborn | Piotr Rzepliński | Katarzyna KownackaOceń: Waldemar Wołk-Karaczewski