Anna Czajka

---

Życiorys

Anna Czajka jest postacią wybitną w obszarze humanistyki, specjalizującą się w filozofii i literaturoznawstwie. Zdobyła tytuł magistra na kierunku Filologia Germańska, który ukończyła w Instytucie Germanistyki na Uniwersytecie Warszawskim w 1974 roku. Jej praca magisterska, zatytułowana „Goethes Wahlverwandtschaften. Ein Forschungsbericht und Versuch einer Interpretation”, była przygotowywana pod okiem Elidy Marii Szaroty.

Po odbyciu stażu w tym obszarze, Czajka podjęła pracę w Instytucie Filozofii i Socjologii Polskiej Akademii Nauk. W latach 1984-1987 kierowała Zespołem Badawczym Współczesnej Filozofii Niemieckiego Obszaru Językowego. W 1987 roku obroniła doktorat, którego podstawą była praca „Człowiek w filozofii Ernsta Blocha”, pod promotorstwem Jana Garewicza.

W latach 1991–1998 pełniła rolę wykładowcy w Seminarium Retoryki Ogólnej na Uniwersytecie w Tybindze. W kolejnych latach była profesorem kontraktowym Estetyki i Filozofii Kultury na Uniwersytecie w Parmie (2002–2006), a także wykładała Hermeneutykę Filozoficzną na Uniwersytecie w Genui.

W 2008 roku została adiunktem na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, gdzie wprowadziła nowo powstały kierunek studiów kulturoznawstwo. Przełomowym momentem w jej karierze naukowej był rok 2010, kiedy to uzyskała stopień doktora habilitowanego nauk humanistycznych w literaturoznawstwie, na podstawie pracy „Poetyka i estetyka chwili. Studia o nowym ujęciu literatury na podstawie dzieła literackiego i prac z zakresu estetyki literatury Ernesta Blocha”. Następnie objęła stanowisko profesora uczelnianego na UKSW, a w 2022 roku uzyskała tytuł profesora nauk humanistycznych w dyscyplinie nauki o kulturze i religii.

Czajka jest również stypendystką Fundacji Alexandra von Humboldta oraz Deutsche Forschungsgemeinschaft. Doświadczenie i wiedza Anny Czajki są nieocenione, co potwierdzają jej aktywności w różnych organizacjach. Pełni funkcję członka Rady Nadzorczej i Komitetu Naukowego Centrum Studiów Antonio Balletto w Genui oraz Zespołu ds. Wielo- i Międzykulturowości przy Narodowym Centrum Nauki.

W swoich zadaniach naukowych kieruje seriami wydawniczymi, takimi jak „W stronę międzykulturowości” w Wydawnictwie UKSW oraz „Biblioteka Kultury Polskiej we Włoszech” w wydawnictwie Mimesis w Mediolanie. Osobiście związana jest z rodziną; jest córką Kazimierza Czajki oraz Ireny z domu Jasińskiej. Jej mężem jest filozof włoski Gerardo Cunico, a córką Maria Halina Cunico.

Zainteresowania i kierunki badań

W obszarze badań Anna Czajka szczególnie interesuje się współczesną filozofią niemiecką, jak również różnorodnymi nurtami filozofii inspirowanymi tradycjami żydowskimi oraz estetyką. Jej prace obejmują również teorię i filozofię kultury, z wyraźnym naciskiem na badania międzykulturowe, w tym filozofię międzykulturową. Działalność intelektualna Czajki rozwija się w kontekście współpracy z artykułami oraz projektami realizowanymi w różnych środowiskach humanistycznych w Europie, co pozwala jej na wielojęzyczne podejście do zagadnień badawczych.

W swoich publikacjach podejmuje problematykę podstaw filozofowania oraz kultury współczesności, koncentrując się w szczególności na antropologii filozoficznej i filozofii niemieckiej. W tym kontekście szczególną uwagę poświęca myśli Ernsta Blocha oraz Margarete Susman. Czajka prezentuje swoją wizję kulturoznawstwa jako humanistyki integralnej, łączącej różnorodne dyscypliny wokół hermeneutyki, która jest zorientowana na troskę o człowieczeństwo.

W ramach tej integralnej koncepcji Czajka podkreśla znaczenie aspektu międzykulturowości, co w jej przypadku przekłada się na podejmowanie działań mających na celu popularyzację kultury oraz humanistyki polskiej na arenie międzynarodowej.

Wybrane prace

Monografie

W dorobku Anny Czajki znajduje się wiele istotnych publikacji, w tym „Człowiek znaczy nadzieja. O filozofii Ernesta Blocha”, wydana przez Wydawnictwo FEA w Warszawie w 1991 roku. Książka ta liczy 312 stron i posiada numer ISBN 83-85041-19-2.

Inną znaczącą pracą jest „Tracce dell’umano. Il pensiero narrante di Ernst Bloch”, która została opublikowana w 2003 roku przez Diabasis w Reggio Emilia. Ta monografia, licząca 232 strony, ma numer ISBN 88-8103-364-X.

Kolejnym przykładem jest praca „Poetik und Ästhetik des Augenblicks. Studien zu einer neuen Literaturauffassung auf der Grundlage von Ernst Blochs literarischem und literaturästhetischem Werk”, opublikowana przez Duncker & Humblot w Berlinie w 2006 roku. Liczy ona 384 strony oraz posiada numer ISBN 3-428-11936-3.

W 2016 roku Anna Czajka wydała książkę „Międzykulturowość i filozofia” w Wydawnictwie UKSW, która ma 216 stron i numer ISBN 978-83-8090-077-6. Natomiast w roku 2020 światło dzienne ujrzała jej monografia „Kultura jako rozmowa. Problemy porozumienia międzykulturowego i międzyreligijnego”, wydana przez Wydawnictwo Naukowe UKSW, licząca 241 stron, z numerem ISBN 978-83-8090-717-1.

Monografie zbiorowe

Współredagowała również „Kultury świata w dialogu”, która została wydana przez Wydawnictwo UKSW w 2012 roku. Ta publikacja posiada 324 strony i numer ISBN 978-83-7072-753-6.

Kolejną istotną pracą jest „Wielkie Księgi ludzkości”, również redagowana przez Czajkę, wydana w 2013 roku przez Wydawnictwo UKSW, z 317 stronami oraz numerem ISBN 978-83-6418-125-2.

Także w 2018 roku zredagowana przez nią publikacja „Colloquia Biblioteki Kultury Polskiej we Włoszech. Polskość w świecie II: Stanisław Brzozowski” została wydana przez Wydawnictwo UKSW i liczy 215 stron, z numerem ISBN 978-83-8090-430-9.

Ostatnia monografia zbiorowa do której się przyczyniła to „Badania myśli pozaeuropejskiej w Polsce. Tradycje – stany rzeczy – projekty”, wydana w 2022 roku przez Wydawnictwo Naukowe UKSW, licząca 271 stron oraz ISBN 978-83-8281-119-3.

Wydania i przekłady

Warto także zwrócić uwagę na jej tłumaczenia, takie jak „Das Abenteuer der Treue. Briefe an Karola 1928-1949” autorstwa Ernsta Blocha, w którym Czajka wykonała przekład, posłowie oraz przypisy. Książka została wydana w 2005 roku przez Suhrkamp i liczy 268 stron, w tym numer ISBN 3-518-41673-1.

W 2007 roku opublikowała również „Il senso dell’amore” Margarete Susman, będąc odpowiedzialną za przekład, wprowadzenie oraz przypisy. Ta publikacja wyszła nakładem Diabasis i liczy 128 stron z ISBN 978-88-8103-452-9.

Kolejnym ważnym przekładem jest „Ślady” Ernsta Blocha, w której Anna Czajka przygotowała zarówno tłumaczenie, jak i wstęp oraz przypisy. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego wydało tę książkę w 2012 roku, a jej objętość wynosi 210 stron, z numerem ISBN 978-83-233-3400-2.

Edycje Biblioteki Kultury Polskiej we Włoszech

Wśród edycji Biblioteki Kultury Polskiej we Włoszech, Anna Czajka brała udział w pracy nad „Alle radici delle culture nazionali” Antoniny Kłoskowskiej, opublikowanej w 2007 roku przez Diabasis, która ma 507 stron z ISBN 978-88-8103-593-9.

W 2015 roku ukazała się także edycja „Il cavaliere polacco e altri saggi di storia dell’arte e di iconologia” Jan Białostockiego, wydana przez Mimesis w Mediolanie, mająca 348 stron oraz numer ISBN 978-88-5753-265-3.

Równocześnie w 2016 roku opublikowano „Cultura e vita” Stanisława Brzozowskiego, również w wydawnictwie Mimesis, liczącą 225 stron z ISBN 978-88-5753-86-31.

Pojawiła się też praca „Intorno al bello” Władysława Stróżewskiego, która ukazała się w Mediolanie w 2017 roku. Książka ta ma 215 stron oraz numer ISBN 978-88-5754-475-5.

W tym samym roku, 2017, ukazał się również książka „Norme morali. Tentativo di sistematizzazione” autorstwa Marii Ossowskiej, również z Wydawnictwa Mimesis, mająca 272 strony oraz ISBN 978-88-5754-629-2.

Na zakończenie w 2020 roku wydano publikację „Cento anni di filosofia e cultura polacca”, liczącą 346 stron z ISBN 978-88-5755-361-0.

Nagrody i odznaczenia

Anna Czajka zdobyła liczne nagrody oraz odznaczenia w ciągu swojej kariery, które świadczą o jej znaczącym wkładzie w dziedzinę sztuki i literatury.

• Ernst-Bloch-Förderpreis der Stadt Ludwigshafen am Rhein, 1988,
• Premio Internazionale di Saggistica Salvatore Valitutti, 2004; Menzione speciale – Premio Internazionale di Saggistica Salvatore Valitutti, 2008,
• Odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi, 2016.

---

Oceń: Anna Czajka

---