Stanisław Chrościejewski

---

Życiorys

Stanisław Chrościejewski przyszedł na świat w Ciechanowie, w szlacheckiej rodzinie związanej z herbem Łabędź. Jego ojcem był Jan Chrościejewski. W młodszych latach wsparł go w rozwoju kariery kanonik gnieźnieński i płocki, Stanisław Kilowski. Młody Chrościejewski rozpoczął swoje studia filozoficzne na Uniwersytecie Lipskim, gdzie został zapisany w 1534 roku. Jego edukacja najprawdopodobniej trwała z przerwami do połowy 1538 roku, a istnieją także doniesienia o jego studiach w Wittenberdze.

W połowie 1536 roku, Chrościejewski i jego kolega Klemens Janicki zostali ukarani za pisanie i dystrybucję pamfletów znanych jako „famosi libelli”, skierowanych przeciwko kanonikom poznańskim. W tamtym okresie pełnił funkcję pisarza konsystorza poznańskiego, a także był plebanem w Koszutach. Po powrocie do Poznania, na przełomie 1538 roku, stał się obiektem oskarżeń o popieranie reformacji.

W 1566 roku, Zygmunt August przyznał mu dyplom uznający jego działalność, wskazując, że do 1541 roku Chrościejewski nauczał w Poznaniu młodzież z prominentnych rodzin wielkopolskich. Po zebraniu niezbędnych funduszy, w zimie 1541/42 roku, rozpoczął studia na Uniwersytecie w Padwie, które ukończył w 1544 roku, uzyskując tytuł doktora filozofii i medycyny.

W 1542 roku, zrezygnował z beneficjum w Koszutach. Po zakończeniu edukacji osiedlił się w Poznaniu i rozpoczął praktykę lekarską. Był również lekarzem rodziny Górków, zdobywając reputację wybitnego medyka. Wśród jego pacjentów znalazł się król Zygmunt August, który w 1549 roku przyznał Chrościejewskiemu przywilej potwierdzony później przez Stefana Batorego w 1578 roku. Przywilej ten wyłączał Chrościejewskiego oraz jego żonę spod jurysdykcji miejskiej, a jego nieruchomości zwalniał od podatków.

Chrościejewski cieszył się uznaniem zarówno wśród miejskiego patrycjatu, jak i szlachty wielkopolskiej. W latach 1557 oraz 1577 był wybierany na rajcę miejskiego, a dwukrotnie sprawował urząd burmistrza Poznania – w 1558 roku samodzielnie oraz w 1567 roku w parze z Józefem Strusiem. Właściciel kilku działek miejskich oraz nieruchomości poza murami Poznania, Chrościejewski osiągnął znaczną fortunę. Był posiadaczem dwóch murowanych kamienic przy ul. Wronieckiej, dworku na Rybakach oraz wielu cennych przedmiotów, takich jak klejnoty, łańcuchy czy naczynia.

Chrościejewski, będąc ewangelikiem, był bliskim współpracownikiem doktora K. Lindnera, wspierającym lokalną gminę wyznaniową. Ożenił się z Ewą z Lutosławskich, z którą miał kilka dzieci – córki Teodozję, Zofię, Łucję oraz synów Łukasza i Jana. Szlachectwo rodziny, potwierdzone dyplomem przez Zygmunta Augusta z dnia 10 sierpnia 1566 roku, zbudowało dalszą renomę rodziny.

Stanisław Chrościejewski zmarł po 1583 roku. Był również autorem wierszy w języku łacińskim oraz traktatów medycznych. W dokumentach historycznych zachowały się informacje, iż w 1538 roku jako student prezentował publicznie poemat ku czci poetów oraz mowę przeciwko zawiści. W tym samym roku wydano jego łacińskie epitafium dla biskupa poznańskiego Jana Lubrańskiego. Wśród jego dzieł znajdują się „Elegia elegans laudem thermarum Carolinarum…” oraz traktaty takie jak „Libellus de humoribus” (Kraków 1570) i „Libellus de usu ligni Guaiaci” (Kraków 1576). Jedno z jego dzieł medycznych, „Liber de odore”, znane jest tylko z tytułu.

---

Oceń: Stanisław Chrościejewski

---