Ryszard Dadlez to wybitny polski geolog, który urodził się 1 marca 1931 roku w Ciechanowie. Przez swoją karierę zyskał uznanie w środowisku naukowym jako profesor i ekspert w dziedzinie geologii.
Jego życie zakończyło się 5 marca 2008 roku w Warszawie, pozostawiając za sobą istotny dorobek naukowy. Ryszard był synem Michała Dadleza, co wskazuje na rodzinne tradycje związane z nauką i badaniami geologicznymi.
Życiorys
Ryszard Dadlez przyszedł na świat w rodzinie z tradycjami nauczycielskimi, a jego matka nosiła imię Aleksandra (z domu Kurek). W latach 1938–1943 uczęszczał do szkoły powszechnej w Warszawie. W 1943 roku rozpoczął naukę w szkole średniej odbywającej się w ramach tajnych kompletów, jednak ten etap został przerwany w wyniku wybuchu Powstania Warszawskiego. Choć nie uczestniczył w walkach, doświadczył osobistej tragedii — jego starsza siostra, studentka podziemnego Uniwersytetu Warszawskiego, pełniła rolę łączniczki w batalionie Armii Krajowej Kiliński i niestety zginęła podczas powstania.
Po zakończeniu wojny, latem 1945 roku, kontynuował swoją edukację, uczęszczając do Liceum im. A. Mickiewicza. Po zdaniu matury w 1949 roku, złożył podanie na studia geologiczne na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie kształcił się aż do 1953 roku. W trakcie studiów rozpoczął pracę w Państwowym Instytucie Geologicznym, w którym to miejscu pozostał do zakończenia swojej kariery zawodowej.
W 1965 roku uzyskał stopień doktora na podstawie pracy dotyczącej stratygrafii liasu w zachodniej Polsce, a dekadę później obronił habilitację, której tematem były studia tektoniczne w północno-zachodniej Polsce. Od 1981 roku piastował tytuł profesora. Jego kariera w instytucie obejmowała różnorodne stanowiska — od 1959 roku pełnił funkcję kierownika Pracowni Geologii Polski Północnej w Zakładzie Geologii Niżu, która później została przekształcona w Pracownię Regionu Pomorskiego.
W latach 1973–1977 zarządzał Zakładem Geologii Ropy i Gazu, a następnie, między 1977 a 1988 rokiem, kierował Zakładem Stratygrafii. Jego zaangażowanie w pracach naukowych obejmowało działalność w Radzie Naukowej Instytutu, której członkiem był w latach 1981–1999, z czego wiele lat sprawował funkcję jej wiceprzewodniczącego. W latach 1981–1989 również pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Komitetu Nauk Geologicznych PAN oraz redaktora naczelnego Kwartalnika Geologicznego w okresie 1976–1997. Dodatkowo, od 1996 roku był wiceprzewodniczącym Stowarzyszenia dla Głębokich Badań Geologicznych w Polsce.
Wielokrotnie oceniał prace poszukiwawcze w górnictwie naftowym jako rzeczoznawca w Komisji Oceny Projektów Geologicznych. Jego zasługi przyczyniły się do odkrycia wielu złóż ropy naftowej i gazu ziemnego w regionie Pomorza Zachodniego, w takich lokalizacjach jak Kamień Pomorski, Wrzosowo, Gorzysław oraz Wierzchowo.
Ryszard Dadlez w swoich badaniach koncentrował się przede wszystkim na stratygrafii mezozoiku, tektonice oraz geologii regionalnej. Jego zainteresowania obejmowały również paleogeografię oraz ewolucję basenów sedymentacyjnych i tektonikę pokryw platformowych. Był autorem ponad 230 publikacji naukowych, a także brał aktywny udział w tworzeniu pierwszego polskiego kodeksu stratygraficznego i systematyzowaniu podziałów litostratygraficznych pokrywy osadowej Niżu Polskiego.
W szczególności prowadził prace regionalne oraz badania tektoniczne na obszarze nadbałtyckim, obejmującym rejon między Szczecinem a Koszalinem oraz w strefie Koszalin–Chojnice. Należał do Polskiego Towarzystwa Geologicznego, a po zakończeniu pracy naukowej spoczął na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 243-4-18).
Odznaczenia
Ryszard Dadlez jest laureatem wielu prestiżowych odznaczeń, które podkreślają jego osiągnięcia i wkład w dziedzinę geologii. Poniżej przedstawiamy kluczowe wyróżnienia, które zdobył:
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany w 1989 roku,
- zespołowa Nagroda Państwowa II stopnia, którą otrzymał w 1964 roku za opracowania dotyczące liasu w ramach badań nad podłożem Niżu Polskiego,
- Nagroda im. S. Staszica VII Wydziału Polskiej Akademii Nauk za podręcznik „Tektonika”, zdobyta w 1995 roku,
- Złota Odznaka Państwowego Instytutu Geologicznego.
Wybrane publikacje
Ryszard Dadlez to wybitna postać w dziedzinie geologii, a jego wkład w rozwój tej nauki przejawia się w licznych publikacjach.
- R. Dadlez, W. Jaroszewski, 1994. Tektonika. Wyd. PWN,
- Atlas paleogeograficzny epikontynentalnego permu i mezozoiku w Polsce (1998). Wyd. PIG – współautor,
- Mapa geologiczna Polski bez utworów kenozoiku w skali 1 : 1 000 000 (2000). Wyd. PIG – współautor.
Przypisy
- Wagner Ryszard, Marek Sylwester Ryszard Dadlez (1931–2008). Życie i działalność naukowa, Przegląd Geologiczny, vol. 57, nr 5, 2009
- Cmentarz Stare Powązki: MICHAŁ DADLEZ, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 29.03.2019 r.]
- Oni tworzyli Państwowy Instytut Geologiczny 2020 ↓, s. 30.
- Lista członków Polskiego Towarzystwa Geologicznego, stan na 31 stycznia 1971, Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego Tom XL-1970, Zeszyt 3-4, Kraków 1971
- Prof. dr hab. Ryszard Dadlez, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 16.08.2010 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Stanisław Chrościejewski | Maria Racięcka | Ireneusz Krzemiński | Sławomir Smoleński | Iwona Majewska-Opiełka | Witold Bujakowski | Grażyna Żebrowska | Waldemar Żebrowski | Joanna Wasilewska | Barbara Bielasta | Anna Czajka | Jerzy Bralczyk | Kazimiera Lendzion | Andrzej MajdeOceń: Ryszard Dadlez