Wiesław Antoni Lasocki


Wiesław Antoni Lasocki, urodzony 17 listopada 1913 roku w Ciechanowie, to postać o niezwykłej biografii, którą kształtowały burzliwe wydarzenia XX wieku. Zmarł 17 września 1996 roku w Londynie, pozostawiając po sobie ślad zarówno w historii, jak i w literaturze.

Był on porucznikiem kawalerii Wojska Polskiego, który brał czynny udział w obronie kraju w 1939 roku oraz w heroicznej bitwie o Monte Cassino. Po zakończeniu II wojny światowej, w 1946 roku, postanowił osiedlić się na stałe w Wielkiej Brytanii, gdzie kontynuował swoją działalność twórczą i publicystyczną.

Lasocki był autorem licznych książek oraz artykułów, które ukazały się zarówno w języku polskim, jak i angielskim. Jego prace obejmowały szeroką gamę tematów, koncentrując się na zagadnieniach przyrodniczych, podróżniczych oraz wojskowych. Jego wkład w literaturę, a także w życie emigracyjne, łączył osobiste doświadczenia z refleksjami na temat ziemi i historii, w której uczestniczył.

W 1947 roku, władze emigracyjne przyznały mu awans na stopień majora, co stanowiło uznanie jego służby oraz poświęcenia w trudnych czasach wojennych.

Życiorys

Wiesław Antoni Lasocki przyszedł na świat jako syn Ludomira oraz Celiny z Zakrzewskich, wyrastając w rodzinie o tradycjach ziemiańskich. W atmosferze tego niezwykłego domu pielęgnowano pamięć o powstaniach narodowych, ponieważ zarówno jego dziadkowie – Antoni Lasocki, właściciel majątku Biernatki, jak i Szczepan Zakrzewski, posiadacz majątku w Białyszewie, aktywnie uczestniczyli w powstaniu styczniowym. Rodzina była silnie powiązana z działalnością na rzecz społeczności lokalnych. Ważną postacią w jego życiu był również wuj Jan Dołęga-Zakrzewski oraz ciotka Maria Zakrzewska-Raniecka.

Po pomyślnym ukończeniu w 1932 roku Gimnazjum w Ciechanowie, podjął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie w 1936 roku zdobył tytuł magistra. Wkrótce po tym został powołany do wojska, a od września 1936 do lipca 1937 roku był słuchaczem Szkoły Podchorążych Rezerwy Kawalerii z siedzibą w Grudziądzu. Następnie odbył praktykę w 3 pułku strzelców konnych stacjonującym w garnizonie Wołkowysk.

W trakcie kampanii wrześniowej walczył najpierw w 3 pułku strzelców konnych, a później w 102 pułku ułanów Rezerwowej Brygady Kawalerii „Wołkowysk”. 25 września jego oddział musiał przekroczyć granicę z Litwą, gdzie został internowany. W kolejnych latach przebywał w obozach w Rakiszkach, Wiłkowyszkach oraz, po przyłączeniu Litwy do Związku Radzieckiego, w Kozielsku i Juchnowie (Pawliszczew Bor). Ostatecznie został przeniesiony do obozu na Półwyspie Kola.

Na mocy umowy zawartej pomiędzy rządem Polski a Związkiem Radzieckim w 1941 roku, udało mu się opuścić oboz i dotrzeć do Archangielska. Na początku września 1941 roku przybył do Tatiszczewa, gdzie powstawała 5 Wileńska Dywizja Piechoty. 3 kwietnia 1942 roku zdecydował się na lądowanie w Persji, a w połowie czerwca był już w Egipcie, a następnie w Iraku. Po ukończeniu kursu broni pancernej został przydzielony do 15 pułku ułanów poznańskich. Jako oficer tego pułku brał udział w kampanii włoskiej, w tym również w słynnej bitwie o Monte Cassino w maju 1944 roku.

Pod koniec 1944 roku został przeniesiony do kadry nowo formowanego 25 pułku ułanów wielkopolskich, a we wrześniu 1946 roku udał się z nim do Anglii. Wkrótce potem został zdemobilizowany. Po wojnie piastował różne stanowiska, począwszy od rotmistrza, a później awansując na majora Wojska Polskiego.

Na początku odbywał pracę niewykwalifikowanego robotnika w fabryce wyrobów gumowych, a równolegle podjął roczne studia w Szkole Handlu Zagranicznego i Administracji Portowej, co pozwoliło mu uzyskać zatrudnienie w londyńskiej City. 17 września 1949 roku w Londynie ożenił się z Tamarą Tuhan-Baranowską.

Jednak jego pasja do pisania nie została zepchnięta na drugi plan. W 1966 roku zadebiutował książką „Zwierzęta i żołnierze”, wydaną przez Polską Fundację Kulturalną w Londynie, która szybko zyskała status bestsellera wśród emigrantów. W przeciągu lat wydawał kolejne uznawane dzieła: „Wojtek spod Monte Cassino” (1968), który doczekał się trzech wydań w języku polskim oraz tłumaczeń na angielski, norweski czy szwedzki, „Kajakiem przez ziemie wschodnie Rzeczypospolitej” (1978), „Lubek herbu Obrączka” (1986), „Z ojczystej ziemi” (1988) oraz „Żubr turysta” (1974, z angielskim tłumaczeniem wydanym w 1982 roku). Publikował artykuły dotyczące zwierząt i ich współpracy z wojskiem w czasopismach takich jak „Orzeł Biały”, „Razem Młodzi Przyjaciele”, „Tygodnik Polski”, czy „Wiadomości”. Ponadto redagował kwartalnik „Ułan Wielkopolski” w latach 1948-1964 oraz był członkiem redakcji „Przeglądu Kawalerii i Broni Pancernej”. Echa jego kariery literackiej odnajdujemy także w książce „Z dziejów 25 Pułku Ułanów Wielkopolskich” (Londyn 1970). W swojej autobiograficznej twórczości zawarł wspomnienia w dwóch książkach: „Z Ciechanowa w szeroki świat” (Ciechanów 1991) oraz „Przez tundrę i pustynie” (PFK, Londyn 1993). Ostatnie jego dzieło, opublikowane pośmiertnie, dotyczyło koni bojowych i ukazało się w Londynie w 1999 roku. Natomiast w „Pamiętniku Wileńskim” (Londyn 1972) podejmował temat Tatarów polskich.

Lasocki podpisał także list pisarzy polskich na Obczyźnie, wyrażający solidarność z autorami protestu przeciwko zmianom w Konstytucji Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (List 59). Otrzymał liczne nagrody, w tym w 1976 roku od „Wiadomości” za prace o ziemiach byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego oraz w 1980 roku od Stowarzyszenia Polskich Kombatantów za całokształt swojej twórczości. Został wyróżniony przez wiele organizacji krajowych oraz zagranicznych, m.in. Krzyżem Walecznych oraz Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Zmarł 17 września 1996 roku w Londynie. Urna z jego prochami została przewieziona do Polski i złożona w Katakumbach Polskich Sił Zbrojnych Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie (kwatera C30-K 1-II-4).

Bibliografia podmiotowa W. A. Lasockiego

Oto kompleksowa bibliografia prac W. A. Lasockiego, która ukazuje jego szerokie zainteresowania oraz niezwykły dorobek literacki.

  • Zwierzęta i żołnierze, Polska Fundacja Kulturalna, Londyn 1966,
  • Polska i Polacy: gra konkursowa historyczno-geograficzna, Polska Macierz Szkolna Zagranicą, Londyn 1967,
  • Wojtek spod Monte Cassino: opowieść o niezwykłym niedźwiedziu, Gryf Publications LTD, Stowarzyszenie Polskich Kombatantów, Londyn 1968, ISBN 0-901342-00-9, (ostatnie IV wydanie z 2003 r. ISBN 0-9543805-3-3),
  • Z dziejów 25-go Pułku Ułanów Wielkopolskich, zbiorowe pod red. W. A. Lasockiego, Koło 25-go Pułku Ułanów Wielkopolskich, Londyn 1970,
  • Geoffrey Morgan, W. A. Lasocki Soldier bear, Gryf Publications, Londyn 1971, ISBN 0-00-211793-2,
  • Żubr turysta, Gryf Publications, Stowarzyszenie Polskich Kombatantów, Londyn 1974, ISBN 0-901342-22-X,
  • Kajakiem przez ziemie wschodnie Rzeczypospolitej, Gryf Publications, Londyn 1978,
  • W. A. Lasocki, Maria W. Dąbrowska Ali Baba: malajski niedźwiedź, Gryf Publications, Stowarzyszenie Polskich Kombatantów, Londyn 1979,
  • The saga of an European bison, nakładem własnym autora, Londyn 1982,
  • O koniu bojowym, Gryf Publications, Stowarzyszenie Polskich Kombatantów, Londyn 1984,
  • Wojtek. Niedźwiedź-żołnierz, Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego, Londyn 1986,
  • Lubek herbu obrączka, Polska Macierz Szkolna, Londyn 1986,
  • Z ojczystej ziemi, Polska Fundacja Kulturalna, Londyn 1988, ISBN 0-85065-177-8,
  • Z Ciechanowa w szeroki świat, Muzeum Okręgowe w Ciechanowie, Ciechanów 1991,
  • Przez tundrę i pustynie, Polska Fundacja Kulturalna, Londyn 1993, ISBN 0-85065-310-X,
  • O koniu bojowym. Z zapisków kawalerzysty, Polska Fundacja Kulturalna, Londyn 1999, ISBN 0-85065-318-5.

Wybrane źródła

Oto wybór publikacji, które są istotne dla zrozumienia twórczości Wiesława Antoniego Lasockiego oraz kontekstu jego życia i działalności:

  • T. Kaczorowska, Wyrwani z gniazd, TESS, Ciechanów 1997,
  • B. Klimaszewski, E. R. Nowakowska, W. Wyskiel, Mały słownik pisarzy polskich na obczyźnie 1939-1980, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1993,
  • Kto jest kim w ciechanowskiem, pod red. Teresy Kaczorowskiej, TESS, Ciechanów 1994,
  • W. A. Lasocki, Z Ciechanowa w szeroki świat, Muzeum Okręgowe w Ciechanowie, Ciechanów 1991,
  • W. A. Lasocki, Przez tundrę i pustynie, Polska Fundacja Kulturalna, Londyn 1993,
  • W. A. Lasocki, O koniu bojowym. Z zapisków kawalerzysty, Polska Fundacja Kulturalna, Londyn 1999,
  • E. Lewandowski, Ciechanowski słownik biograficzny, Ciechanów 2008, s. 46,
  • J. Starnawski, Wiesław Antoni Lasocki – pisarz nie znany, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Sprawozdania z czynności i posiedzeń naukowych, 1995, tom XLIX, Łódź 1995.

Przypisy

  1. Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
  2. Kultura 1976/03/342 Paryż, 34.03.1976 r.

Oceń: Wiesław Antoni Lasocki

Średnia ocena:4.51 Liczba ocen:5